De meeste vrouwen (circa 70- 80%) krijgen rond de vierde tot tiende dag na de bevalling last van kraamtranen door met name de dalende hormoonspiegel en de vermoeidheid. Zij gaan dan soms twijfelen of dat dan de gevreesde postnatale depressie is. Dat is het gelukkig vaak niet, de postnatale depressie (ook wel postpartum depressie genoemd) komt bij zo’n 10% – 20% van de vrouwen voor. Wat is het wel en wat kun je doen?
Postnatale depressie : wat is het?
Een postnatale depressie is een weken- of eerder maandenlang voortdurend gevoel van somberheid en prikkelbaarheid. Vrouwen hebben het gevoel zich te verliezen, geen controle meer over hun gevoel te hebben. De blijdschap is ver te zoeken. Het heeft niets te maken met het vooraf wel of niet blij zijn met de baby. Meestal begint de postnatale depressie ook niet direct na de bevalling. Vaker openbaart het zich pas een paar maanden na de bevalling.
Postnatale depressie : wat zijn de symptomen?
Het niet kunnen genieten van je baby en een somber depressief gevoel. Je voelt je machteloos en hebt vaak een enorm schuldgevoel over je gevoelens. Andere symptomen van een postnatale depressie zijn:
- Prikkelbaarheid en woede uitbarstingen
- Stemmingswisselingen
- Lusteloos
- Niet bij de baby willen zijn
- Geen enkel plezier, blijdschap
- Moe
- Angstig
- Slecht kunnen slapen
- Geen zin in eten of juist heel veel
- Geen communicatie over het gevoel door het schuldgevoel
- Verdriet
- Veel piekeren
- Het gevoel hebben dat je een ongeschikte moeder bent
Het kan zijn dat je bij een ernstige postnatale depressie niet meer in staat bent om voor de baby te zorgen. Je kunt dan ook last krijgen van dwanggedachten waarbij je nadenkt over het iets aandoen van je baby. Je denkt bijvoorbeeld “wat als ik de baby nu laat vallen” of “zal ik de baby laten stikken.”
Een enkele vrouw krijgt in de eerste vier weken na de bevalling een kraambedpsychose de Postpartum psychose. Kenmerkend zijn de waanbeelden of hallucinaties. Moeders kunnen bijvoorbeeld denken dat de baby dood beter af is of dat de baby niet van hun is.
Postnatale depressie : wanneer naar de huisarts?
De baby blues of kraamtranenperiode gaat na een paar dagen vanzelf over. Een postnatale depressie niet. Wanneer je langer dan twee weken somber bent en helemaal niet kunt genieten van je baby, kun je dit het beste direct met je huisarts bespreken. Vaak is de drempel door schaamte hoog om dit te doen. Dat hoeft helemaal niet, je kunt er niets aan doen. Je kiest er niet voor en het komt bij zeker 1 op de 10 vrouwen voor. Best veel dus! Alleen er eerst helaas een onnodig taboe op, daardoor hoor je het niet. Jammer wel, wanneer erover gesproken zou worden zou het een stuk makkelijker zijn om al vroeg aan de bel te trekken. Hoe eerder ontdekt, des te makkelijker en sneller het alweer verholpen is.
Postnatale despressie: behandeling
Hier geldt, hoe eerder je aan de bel trekt, hoe sneller eenvoudiger het te verhelpen is. Wanneer je er namelijk vroeg bij bent, is het soms zonder medicatie of opname te verhelpen. Vaak met een paar simpele aanpassingen, waardoor je bijvoorbeeld even goed kunt slapen. Denk aan het overnemen van de nachtvoedingen of even tijd voor jezelf door bijvoorbeeld een middag of dagje een oppas te regelen. De huisarts bekijkt of het mogelijk wordt veroorzaakt door een lichamelijke aandoening of niet. Denk hier bijvoorbeeld aan een tekort aan vitaminen of hormonen. Wanneer dit niet zo is, wordt er vaak anti depressieva voorgeschreven. Deze helpen niet direct maar hebben meestal een inwerkperiode van zo’n 4 tot 6 weken. Of je borstvoeding kunt blijven geven is afhankelijk van wat er voorgeschreven wordt.
Wat zijn de oorzaken van een postnatale depressie?
Er zijn meerdere oorzaken te benoemen en vaak gaat het om een combinatie van biologische, sociale en psychische factoren.
Biologische factoren postnatale depressie
Hierin is met name de veranderende hormoonspiegel (daling van de progesteronspiegel of verstoring van het evenwicht tussen de progesteron of oestrogeenspiegel) de boosdoener. Het hormoon Progesteron is aan het einde van je zwangerschap ruim 30 keer zo hoog als vlak na de bevalling. Wanneer je eerder een depressie hebt gehad, loop je een groter risico om een postnatale depressie te krijgen.
Ook erfelijkheid speelt een rol. Wanneer bijvoorbeeld in de familie postnatale depressies voorkomen. Andere oorzaken zijn een traagwerkende schildklier, fysieke en emotionele uitputting of een verstoring van de vitamine of mineralenbalans .
Sociale factoren postnatale depressie
Hier gaat het meer om stress veroorzakende omstandigheden. Denk aan een traumatische bevalling, HELLP, de gezondheid van het kindje. Maar ook andere situaties die stress kunnen veroorzaken, zoals financiële of relatieproblemen of misschien wel het verlies van een dierbare. Ook onverwerkte gevoelens uit het verleden kunnen in deze periode parten spelen.
Ook de zelf (of door de maatschappij) opgelegde verwachtingen en normen ten aanzien van het moederschap kunnen voor een behoorlijke druk zorgen. Vaak zie je bijvoorbeeld dat wanneer moeders weer aan het werk gaan ze de balans kwijt zijn. Ze hebben een doorlopend schuldgevoel en het gevoel overal tekort te schieten.
Psychische factoren postnatale depressie
Hier gaat het meer om karaktertrekken die het je moeilijk kunnen maken, denk aan perfectionisme en faalangst, geen nee durven kunnen of durven zeggen en introvert zijn. Moeilijk om hulp kunnen vragen. Eigenschappen die het je erg moeilijk kunnen maken, zeker in een emotionele periode in combinatie met slaapgebrek en vermoeidheid.
Postnatale depressie: wat kun je zelf doen?
Trek aan de bel
Zodra je merkt of denkt dat je dit hebt, trek zo snel mogelijk aan de bel bij de huisarts. Hoe eerder, hoe beter. Je zult er dan sneller vanaf zijn. Een huisarts komt dit wekelijks tegen. Je hoeft je echt niet te schamen. Minstens 1 op de 10 vrouwen krijgt dit en kiest er niet voor. Je kunt er niets aan doen.
Praat erover
Uit je gevoelens of schrijf ze op wanneer je dit moeilijk vindt. Je kunt het schrift laten lezen, bijvoorbeeld aan je partner. Je hoeft dit niet alleen doen. Je partner zal het alleen maar fijn vinden om je te kunnen helpen.
Vraag om en accepteer hulp
Durf om hulp te vragen en aan te nemen: men vindt het juist super fijn om iets voor je te kunnen doen. Het is geen falen.
Slaap
Probeer een paar nachten goed te slapen, zorg dat iemand anders de nachtvoedingen overneemt.
Slaap in de middag mee met je baby wanneer dit kan.
Naar buiten
Ga iedere dag naar buiten, loop een rondje alleen of met de kinderwagen. Het is wetenschappelijk bewezen dat een uurtje buiten wandelen helpt bij depressies.
Ritme
Zorg voor een ritme. Sta op, kleed je op tijd aan, eet en ga weer slapen om dezelfde tijd.
Ben lief voor jezelf
Last but zeker niet least, ben niet te streng voor jezelf. Het is waarschijnlijk de meest intensieve periode in je leven. Dan kun en hoef je niet alles te weten en te kunnen. Dat is bij niemand zo. Daarnaast leer je door ervaring op te doen. Alles gaat steeds makkelijker en je vindt nieuwe manieren uit hoe dingen voor jullie handig zijn.
Postnatale depressie en het effect op je baby
Wanneer je lange tijd depressief bent, kan dit gevolgen hebben voor de hechting met je baby. Je baby wordt minder geknuffeld en krijgt minder aandacht. Je baby kan hierdoor minder oogcontact maken, ontevreden gedrag vertonen en minder brabbelen. Ook op latere leeftijd worden bij deze kinderen vaker gedragsproblemen, angsten, hyperactiviteit en een spraakachterstand geconstateerd.
